Een zieke werknemer die op geen enkele wijze meewerkt aan de reïntegratie door bijvoorbeeld meerdere malen niet te verschijnen na een oproep van de Arbo arts kan een doorn in het oog van de werkgever zijn. Ontslag is in zo’n situatie, behoudens bijkomende omstandigheden, (nog) niet mogelijk. Wel kan de werkgever (na een waarschuwing) het salaris van de werknemer opschorten teneinde hem/haar aan te sporen mee te werken aan de reïntegratie. Als een werknemer vervolgens weer niet verschijnt bij een nieuwe oproep kan dit aanleiding geven tot ontslag, nu het opzegverbod tijdens ziekte in deze situatie vervalt. Wat nu te doen als een werknemer iedere keer niet verschijnt bij de Arbo arts, maar wel steeds een reden voor de absentie opgeeft? Kan en mag een werkgever de werknemer dan laten volgen om te controleren of de werknemer wel de waarheid spreekt?

In augustus 2007 heeft de rechtbank Amsterdam een uitspraak gedaan die gaat over deze situatie. Het ging hier om een stadswacht van de gemeente Amsterdam die gedurende enkele jaren stelselmatig ziek was. De ambtenaar was meer ziek dan aan het werk. Uitnodigingen voor gesprekken met bedrijfsartsen en verzuimcoördinatoren werden door de ambtenaar genegeerd. De Gemeente Amsterdam besloot vervolgens de ambtenaar te laten observeren op de momenten dat er afspraken waren gepland bij de Arbo arts. Het bewijsmateriaal wees uit dat de ‘zieke ambtenaar’ op de tijdstippen waarop verschenen diende te worden de hond uitliet, boodschappen deed en een bezoek bracht aan het graf van haar grootmoeder. De rechtbank achtte in deze situatie het gegeven ontslag rechtvaardig. De rechtbank Amsterdam stelde daarbij wel vast dat er sprake was van een inbreuk op de privacy, maar vond het schaduwen in de gegeven situatie niet onrechtmatig. Naar het oordeel van de rechtbank heeft de gemeente de ambtenaar niet geobserveerd om na te gaan of ze wel echt ziek was, maar of de redenen waarom zij de gesprekken met de bedrijfsarts en de verzuimcoördinator afzegde wel juist waren en of de ambtenaar op de tijdstippen van de gesprekken niet andere bezigheden had. De observaties hebben plaatsgevonden in de uren voor, tijdens en na de tijdstippen waarop de ambtenaar een gesprek zou hebben, en waren in tijd beperkt. Gelet op het omvangrijke ziekteverzuim van de ambtenaar, het feit dat zij meerdere afspraken had afgezegd en de wettelijke plicht van de gemeente tot reïntegratie waren de observaties gerechtvaardigd en proportioneel.

Indien de werkgever besluit een werknemer te observeren die zich structureel niet houdt aan reïntegratieverplichtingen moet er wel bedacht worden dat dit observeren aan grenzen is gebonden. De observatie mag alleen plaatsvinden op tijdstippen waarop de werknemer een verplichting had in het kader van de reïntegratie. Indien de werkgever hier te ver in gaat levert dit alsnog een onrechtmatige schending van de privacy op.