Hoewel veel aspecten van internationale handel geharmoniseerd zijn, bestaan er nog steeds aanzienlijke verschillen tussen het nationale contractenrecht van de verschillende EU-lidstaten. Dit vormt een hindernis voor grensoverschrijdende handel binnen de Europese Unie. Zeker gezien de opkomst van het online afnemen en leveren van producten en diensten is het steeds meer van belang om ook over de grens aanwezig te zijn. Juridisch gezien is dit, door de verschillen in nationale wetgeving, echter een lastige aangelegenheid. Om grensoverschrijdende handel in de Europese Unie te stimuleren heeft de Europese Commissie een Europees kooprecht voorgesteld. Dit Europese kooprecht kan zowel in Business2Business als Business2Consumer relaties worden toegepast op koopovereenkomsten alsook op levering van digitale inhoud als software of smartphone-applicaties en contracten over verbonden diensten.

In het verleden zijn problemen rondom contracteren in de interne Europese markt aangepakt door richtlijnen voor minimumharmonisatie toe te passen. Nadeel van deze aanpak is dat ze voor veel problemen geen oplossing biedt, omdat ondanks de minimum harmonisatie een groot aantal domeinen van het contractenrecht binnen de verschillende landen in de EU nog steeds van elkaar verschillen. Om deze verschillen uit te bannen stelt de Commissie een Europees kooprecht voor.

Het is de bedoeling dat het Europese kooprecht gaat bestaan naast het nationale recht. Door deze regels van toepassing te verklaren op een overeenkomst kunnen bedrijven en consumenten via een gemeenschappelijk stelsel van koopregels grensoverschrijdende transacties aangaan. Het gemeenschappelijk Europees kooprecht bevat onder andere regels voor de precontractuele fase, de plaats, het tijdstip en de manier van aflevering, de verplichtingen van de verkoper en de rechten en verplichtingen van partijen in geval van bijvoorbeeld een vroege levering of levering van de verkeerde hoeveelheid.

Voordeel voor bedrijven

Een (facultatieve) regeling inzake overeenkomstenrecht die voor alle 27 lidstaten identiek is, beoogt dat bedrijven niet langer hoeven om te gaan met de onzekerheden die het gevolg zijn van het gedwongen gebruik maken van verschillende nationale regelgevingen. Het is de bedoeling dat door het Europese kooprecht de administratieve lasten voor ondernemingen die grensoverschrijdend handel willen drijven, aanzienlijk verminderen. Dit kan er voor zorgen dat het voor de ondernemer gemakkelijker wordt om online buiten de grenzen te opereren.

Voordeel voor consumenten

Een ander belangrijk oogpunt van het Europese kooprecht is dat consumenten op het Europees kooprecht kunnen gaan vertrouwen als een ‘kwaliteitslabel’, door de mogelijkheid dat in alle EU-lidstaten een gelijk niveau van consumentenbescherming geboden wordt. Een van de bijzonderheden van de nieuwe regeling is dat consumenten een ‘vrije keuze in rechtsmiddelen´ krijgen. Dit betekent dat consumenten bij een gebrekkig product bijvoorbeeld de overeenkomst kunnen ontbinden of om vervanging, reparatie of prijsvermindering kunnen verzoeken.

Bijkomend voordeel voor consumenten is dat, nu het voor bedrijven gemakkelijk en goedkoper moet worden om binnen de Europese Unie handel te drijven, ze proactief (online) op zoek kunnen gaan naar gunstiger overeenkomsten.

Wanneer is het Europees Kooprecht van toepassing?

Zodra het Europees Kooprecht in werking treedt, kunnen partijen deze regeling van toepassing verklaren op hun overeenkomst. De van toepassing verklaring dient op nadrukkelijke wijze te geschieden waarbij partijen op basis van vrijwilligheid akkoord kunnen gaan. Het Europees kooprecht is bedoelt om grensoverschrijdend ondernemen te bevorderen, maar het is ook mogelijk voor partijen om in te stemmen met de toepassing van het Europees kooprecht op binnenlandse overeenkomsten.

De verordening ‘Gemeenschappelijk Europees kooprecht’ is op 11 oktober 2011 door de Europese Commissie naar het Europees Parlement gestuurd. De beoogde datum van invoering is nog niet bekend.
Een van de vragen die wij ons bij dit voorstel stellen, is of diensten als SaaS, PaaS en IaaS ook onder het Europees kooprecht kunnen vallen omdat de Europese Commissie een brede toepasselijkheid hanteert. En zo ja, of dit wel wenselijk is gezien bijvoorbeeld de conformiteitseis in het Europees kooprecht. Op het moment dat er ontwikkelingen zijn, komen we terug op wat de juridische gevolgen en mogelijkheden van het voorstel zijn.

Conclusie

Het voorstel van de Europese Commissie om een Europees kooprecht te introduceren is een interessante ontwikkeling. Dit mede gezien het feit dat de e-commercemarkt al jaren in omvang toeneemt en een Europees kooprecht deze groei kan stimuleren. Met dit voorstel wordt beoogd de juridische drempels van grensoverschrijdende handel te verlagen, hetgeen een kostenverlagend gevolg zou hebben voor de handel binnen de Europese Unie.