Afgelopen voorjaar heeft de Europese Commissie een openbare raadpleging gehouden met betrekking tot het aanpassen van de aanbestedingsrichtlijnen, dat wil zeggen belanghebbenden werden in de gelegenheid gesteld om opmerkingen te maken en verbetervoorstellen te doen ten aanzien van de huidige aanbestedingsrichtlijnen. In totaal zijn 623 vragen ingediend door onder andere centrale, regionale en lokale aanbestedende diensten, individuele burgers, vakbonden en inkoopcentrales. In april 2011 is de raadpleging gesloten en heeft de Europese Commissie gewerkt aan het aanpassen van de geldende aanbestedingsrichtlijnen. Op 20 december jl. heeft de Europese Commissie haar herziene voorstellen gepresenteerd.

De voorstellen hebben twee doelstellingen:

• Het verhogen van de efficiëntie bij het besteden van middelen om te komen tot het best mogelijke aanbestedingsresultaat wat de prijs-kwaliteitverhouding betreft. Dit betekent in het bijzonder dat de bestaande aanbestedingsprocedures flexibeler moeten worden. Gestroomlijnde, efficiëntere procedures zullen alle marktdeelnemers ten goede komen en zullen de participatie van zowel het klein- en middenbedrijf als buitenlandse inschrijvers bevorderen.
• Aanbesteders in staat te stellen overheidsopdrachten beter te gebruiken ter ondersteuning van gemeenschappelijke maatschappelijke doelen zoals milieubescherming, hogere efficiëntie in het gebruik van hulpbronnen en energie, bestrijding van klimaatverandering, bevordering van innovatie, werkgelegenheid en maatschappelijke integratie en het garanderen van optimale omstandigheden voor het verstrekken van maatschappelijke diensten van hoge kwaliteit.

Voornoemde doelstellingen worden gerealiseerd door onder andere de volgende voorstellen:

1) Vereenvoudigen en flexibiliseren van aanbestedingsprocedures

• Verduidelijking van het toepassingsgebied: aanpassing begrippen in licht van rechtspraak, afschaffing onderscheid A- en B-diensten;
• ‘Toolbox’ aanpak: twee basisvormen, namelijk openbare en niet openbare procedure en daarnaast speciale procedures;
• Lichtere regeling voor lagere aanbestedende diensten: vereenvoudigen regeling, vooraankondiging gebruiken als oproep mededinging en flexibelere termijnen;
• Bevorderen van elektronische aanbestedingen;
• Modernisering van procedures: o.a. termijnen ingekort, onderscheid selectie en gunning opdracht flexibeler gemaakt, gronden uitsluiting gewijzigd en verduidelijkt, specifieke bepaling wijzigen opdracht.

2) Strategisch gebruik van overheidsopdrachten bij nieuwe uitdagingen

• Levenscycluskosten: mogelijkheid koppelen levenscyclus;
• Productieproces: verwijzing mogelijk naar alle factoren productieproces;
• Keuren: eisen specifieke certificatie;
• Bestraffing van schendingen van dwingend sociaal, arbeids- of milieurecht;
•  Maatschappelijke diensten: specifieke regeling maatschappelijke diensten, gezondheidszorg en onderwijs;
• Innovatie: introductie nieuwe procedure innovatiepartnerschap.

3) Betere toegang tot de markt voor klein- en middenbedrijf en startende ondernemingen

• Vereenvoudiging van informatieverplichtingen: introductie Europees aanbestedingspaspoort;
• Opdeling in percelen: toegankelijker maken voor klein- en middenbedrijf;
• Beperkingen van eisen voor deelname: uitputtende lijst voorwaarden aanbesteding;
• Rechtstreekse betaling onderaannemers.

4) Deugdelijke procedures

• Belangenconflicten: specifieke bepaling belangenconflicten;
• Onrechtmatig gedrag: specifieke regeling optreden tegen onrechtmatig gedrag van gegadigden;
• Onbillijke voordelen: vrijwaringmechanismen tegen ongegronde bevoordeling van deelnemers die bij voorbereiding betrokken zijn geweest of aanbestedende dienst geadviseerd hebben.

5) Bestuur

• Nationale toezichtinstanties: een nationale instantie belast met toezicht, tenuitvoerlegging en controle regels;
• Kenniscentra: om interne kennis aanbestedende dienst te verbeteren;
•  Administratieve samenwerking; samenwerking nationale toezichthouders door middel van het Informatiesysteem interne markt.

Wat gebeurt er nu met de herziene voorstellen?

De voorstellen worden vervolgens door de Raad, het Europese Parlement en de lidstaten besproken en uiteindelijk worden naar aanleiding hiervan nieuwe richtlijnen vastgesteld. Naar alle waarschijnlijkheid zal dit niet op korte termijn plaats vinden. Bij de huidige richtlijnen heeft dit proces vier jaar geduurd en vervolgens hebben lidstaten nog twee jaar de tijd om de herziene richtlijnen te implementeren. Deze Europese ontwikkelingen kunnen echter wel meteen invloed hebben op de herziening van de Aanbestedingswet in Nederland, want het nieuwe voorstel tot wetswijziging hiervan wordt wellicht achterhaald door de toekomstige nieuwe aanbestedingsrichtlijnen. Het zal dan ook niet verbazen als deze wetswijziging wordt uitgesteld met het oog op de nieuwe Europese ontwikkelingen.